به نام آفریننده‌ی زیبایی‌ها
درود دوستان. امشب جلسه در مکان دفتر موسسه‌ی خیریه‌ی صاحب‌الزمان برگزار شد و موضوع بحث امشب تفاوت تکامل و رشد بود. اختلاف این دو را به زبان ساده می‌شود این‌گونه بیان کرد که تکامل، حد نهایت دارد. تکامل، متضاد نقص است و وقتی نقص‌ها برطرف شود به تکامل رسیده‌ایم. اما رشد نهایت ندارد و متضاد رشد، خسر است. یعنی ممکن است یک مجموعه‌ی به تکامل رسیده در مسیر خسر باشد.
در ادامه‌ی مطلب می‌توانید خلاصه‌ای از جلسه و قسمت‌هایی از کتاب رشد اثر استاد صفایی که در جلسه خوانده شد را به علاوه‌ی لینک دانلود نسخه‌ی PDF کتاب رشد و چند لینک دیگر در همین زمینه را مشاهده کنید. استاد صفایی مجموعه کتاب‌هایی دارد با عنوان دیداری با قرآن که سوره‌های مختلف را بررسی و تفسیر می‌کند. کتاب رشد اولین کتاب از این مجموعه است که به تفسیر سوره‌ی والعصر می‌پردازد.
...
خُسر
کلماتخسر،رشد،همازآنكلمه‌هايىهستندكهبسته‌بندىشدهبهماهديهشده‌اند،بدونآن‌كهآن‌هارايافتهباشيم،باآنهابهبازىنشسته‌ايم.
دربرابرديگران که می‌‌گويندبراىچهآفريدهشده‌ايم،خيلىپُرطمطراقوشتاب‌زدهمى‌گوييمبراىتكاملوطرفبدوناينكهمفهومىازخودش،ازاستعدادهايش،ازنقص‌هاوكمبودهاونيازهايشوازشكلگرفتن‌هاوبهاوجرسيدناستعدادهايش،درنظرداشتهباشد،زبانشبندمی‌آيدومبهوتنگاهمى‌كند.
واگرعصيان‌گرتروطوفانى‌ترباشد،باخستگىمى‌پرسد،خوباصلاًتكاملبراىچه؟چراتكاملپيداكنيم؟مننمى‌خواهمبهكمالبرسم.
اينهردوعكس‌العملازآنجا مایه می‌گيرندكههنوزمعناهارانديده،بهكلمه‌هارسيده‌ايموبهجاىهمپايىوهمراهى،كلمه‌هارابهيكديگرهديهداده‌ايمومطالبرابسته‌بندىشدهبراىهم،پرتكرد‌ه‌ايم.
درحالىكهبراىشناختاينكهبراىچه هستم،بايدبدانمباچهچيزهايىهستم.ازوسائلىكهدريكاطاقهستمى‌توانكشفكردكهايناطاقبراىچيستوبراىچهآفريدهشده. ازاستعدادهاونيروهاىانسانهممى‌توانكشفكردكهاوبراىچيستوبراىچهآفريدهشدهاست.
براىمنازسال‌هاىدوراينسؤالكهبراىچههستمطرحشدهبودوبهجواببسته‌بندىشده‌اشهمرسيدهبودموباشوروحالمى‌شنيدمبراىتكامل،تااينكهدوره‌ىنقادىوعصيان‌گرىشروعشدوحرف‌هاىسربستهبهتحليلرسيدندودربرابرسؤال‌ها،باحلموتأنى،كارتحليلآغازگرديد.
درايندورهبود،كهبهايننكتهرسيدمكهانساندريكمرحلهخودشراكشفمى‌كندودريكمرحله،اينمعدنرااستخراجوتصفيهمى‌كندودريكمرحلهبهاستخراجشده‌هاوآهن‌هاىتصفيهشده،شكلمى‌دهدوآنهارابهصورتماشين‌هاوابزارهاىگوناگوندرمى‌آوردوبهتكاملمى‌رساند. ولىمسألهدرهمينجاخلاصه ...
بهاينگونهبود،كهيافتمانسانبراىمسأله‌اىبالاترازشكلگرفتنوتكامليافتنبايدبكوشد،چونتنهااينكافىنيستكهشكلبگيريمودرابعادوسيعمادهومعناتكاملپيداكنيم،زيرابااينتكامليافتن،مسأله‌ىبن‌بستوعبثوپوچىزودترپيشمى‌آيدوعميق‌تر،مطرحمى‌گردد.
كسىكهبهترينماشينراوشکل‌گرفته‌ترينوسيله‌هاراوتكامليافته‌ترينمَركب‌هاراباخودداردمسأله‌ىبن‌بستوترافيكومحدوديت‌هارابيشتراحساسمى‌كندوعميق‌ترمى‌فهمد.
انسانىكهدردوبعدمادهواخلاقشكلگرفتهوبهتكاملرسيده،اماجهتنداردوراهندارد،به بن‌بستوعبثوپوچىعميق‌ترىگرفتارخواهدشدواينبن‌بستوعبثوپوچىراديگرنمى‌توانباعرفانشرقهمدرمانكردوباهيپى‌گرىمداوانمود،چوناينعرفان،خوديكنوعتكاملبراىاستعدادهاىعظيم‌ترانساناستكهپسازشكلگرفتنوتكامليافتن،بايدبهدنبالراهىبزرگ‌تربراىحركتكردنوجهتىبرتربراىدويدنشبود.
براىاينانسانمسأله‌ىجهتوصراطومركب‌هاورهبرى‌هاوروشحركتومنزل‌ها،مطرحمى‌شوندوتنهااستعدادهاىتكامليافتهدردوبعدمادهواخلاقمسأله‌اىراحلنمى‌كنند.
آنلحظه‌اىكهانسانفكروعقلودلشرامثلابزارهاوماشين‌هايششكلبدهد،آياآنروزايناستعدادهاشكلگرفتهوبهبن‌بستنشسته،بحران‌هاىبزرگترىراسبزنمى‌كنند؟
انسانهنگامىآدمشودكهبهاستعدادهاىشكلگرفته‌اشجهتبدهد. براىاينانسان،مكتبى،مكتبمى‌شود،كهجهتحركتوصراطوروشحركتو ...رابهاويادبدهدوبياموزد،بدونآنكهاورامسخكندواورادرراهبغلطاندويابغلبگيرد.
بااينديدبودكهآيه‌هاىالَيهتُرْجعون، انَّالىربك الْمنْتَهىوآيه‌هاىاهدنَاالصراطوانَّكتَهدىالىصراطمستَقيمٍوآيه‌هاىمربوطبهمعادواينكهبهشتمنزلاست،نهمقصدوجنَّاتالْفرْدوسِنُزُلاً،پيام‌هاىعظيمىهمراهمى‌آوردندونورهاىبزرگىبرسرراهمی‌ريختند.
بااينديدوپسازاينحركتفكرىوقتىبهدنبالجوابسؤالسابقمكهبراىچهآفريدهشده‌ام،قرآنرا می‌كاويدم،آيه‌هايىازقبيل،أَراد بِهِم ربهم رشَداًوانّاسمعناقُرآناًعجباًيهدىالىالرُّشْدوياو لَقَد آتَيناابراهيمرشدهمنقَبلو و وروحمرابهگونه‌اىگرفتندكهتمامعصيانمبهتسليمرسيدويافتمكهچگونهانسانپسازتشهدبهتسليممى‌رسدويافتمكهاينتسليمازتمامعصيان‌هاىتاريخعظيم‌تراست،كهدرچنينتسليمى،تمامعصيان‌هاشكلگرفته‌اندوجهتگرفته‌اند.
اينتسلیمىاستكهعصيان‌هادرآنبهزنجيربسته‌اندودرراهند.
قرآنكتابىبودكهبهانسان،نهتكامل،كهرشدراهدیه داد. يهدىالىالرُّشْد.
قرآنكتابىبودكهپسازشكلگرفتن،رهبرىكردنرامی‌آموخت،كهرشد،رهبرىكردناستعدادهاىتكامليافتهاست.
رشد یاتكامل
رشددرزبانقرآنخيلىپُربارتروعمیق‌ترازتكاملاست. البتهمى‌توانهركلمه‌اىرادربرابرهرمعنايىقراردادووضعىجديدبهوجودآورد،ولىاينقراردادووضعجديدنبايدمارافريببدهد.
رشد،دربرابرخسراستوكمال،دربرابر نقص .
آنچهكهبهاوجخويشرسيد،مثلاًقدرتبازوها،قدرتفكرى،قدرتعقلى،قدرتروحىو ... هنگامىكهبهاوجخودرسيدندوازنقصهارهاشدند،تازههمين‌هاهمراهيكىازدوحالترشدوياخسرهستند.اگربادستموقدرتبازويمدرجهتعالی‌تركاركنم،رشدكرده‌اموگرنهخسارتديده‌اموباخته‌ام.
وهمينطوردرقسمتفكرىوعقلىوروحى.
ماخيالمی‌كنيمكهاگربُعدمعنوىاينقرنبهاندازه‌ىبعدصنعت،قدرتمادى،پيشرفتكند،كارانسانبهسامانمى‌رسدوايناستكهنهضتاخلاقىراهمى‌اندازيم،درحالىكهاينانسانبهتكاملرسيده‌ىدرايندوبُعد،بيشتروعميق‌تربن‌بستوپوچىوعبثرااحساسمى‌كند.
انسان،هنگامىكهدراوجرفاهموعودسوسياليسمقراربگيردودربُعدمعنوىبهعرفانعميقهندهمدست بیابدوروحتشنه‌اشرادرزيرشبنمجنگل‌هاىمبهمهند،سيرابكندوبهطراوتبرساند،اينانسانسرشاردردوبعد،رنجَشعميق‌تروجانكاه‌ترخواهدشدوبن‌بستسخت‌ترىخواهدداشت.
اگردرجوامع سرمایه‌دارىپسازرسيدنيكعدهبهرفاهعالى،براىهمين‌هابن‌بستمطرحشددرجوامعسوسياليستپسازرسيدنبهاوجرفاهعمومى،همههيپىمى‌شوندوبهعصيانچنگمى‌زنندوبهعرفانشرقپناهمى‌آورندتاآنروزكهدراينبن‌بستهمبمانندوراهىديگربخواهند.
انسانىحتىپسازفرارازبيرونوهجرتازبيرونورسيدنبهپناهگاهدرونىخويش،دراينزندانهمنمى‌تواندبماندودراينآزادىهرز،همنمى‌توانددوامبياورد،كهدراينوسعتتبخيرهم،مجبوراستخويشتنراازهرزگىوولنگارىبرهاندوخودرادرجهتىعالی‌تررهبرىكندوازآزادىخويشتنهمآزادگردد.
اينجهتاگر جهت برتر باشد،رشدمطرحمىشودوبارورىوگرنه،خسروزيان،آنهمدربطنتكامل.
اينمفهومرشداستكهدربرابرخُسرآمدهواينمفهومباتكامل،تفاوتهادارد.
رشد،زيادشدنانسانىاستكهبهاستعدادهاى تکامل یافته‌اشجهتمى‌دهدوآنهاراازبن‌بستمى‌رهاندوبهدنبالروشحركتوصراطورهبرىمى‌افتدوضرورتمذهبرامى‌يابد.
***
پس از روخوانی بخش‌های فوق هر یک از دوستان به اظهار نظر درباره‌ی مسائل فوق پرداختند و هر کس سعی کرد با مثال‌هایی برداشت‌های خود را با دیگر دوستان در میان بگذارد.
جلسه در ساعت 11:00 شب خاتمه یافت. امیدوارم هر هفته بتوانم محتوای جلسه را به صورت خلاصه در همین وبلاگ با شما خوانندگان فرهیخته در میان بگذارم. شما می‌توانید این مطالب را برچسب صفای دل مشاهده کنید.
دانلود نسخه‌ی PDF کتاب رشد تالیف علی صفایی حائری
سایت رسمی استاد علی صفایی حائری (عین – صاد)
کتاب رشد در سایت استاد علی صفائی
دانلود نسخه‌ی PDF کتاب رشد از سایت استاد علی صفائی
***
برچسب‌ها: صفای دل, کتاب رشد, تفسیر قرآن
