سیاه‌مشــــــــــــــــــــــــــــــــق

گزارش‌های بهمن صباغ زاده از جلسه‌های شعر

عطر تو می‌پیچد و کوچه غزل‌خوان می‌شود

باد هوهو می‌سراید بید رقصان می‌شود

وقتی از آشفتگی‌های دلم رد می‌شوی

رشته رشته مویرگ‌هایم پریشان می‌شود

تا بچیند از لبانت یک سبد شعر و غزل

خواجه از شیراز راهیِ خراسان می‌شود

علی اکبر عباسی از شناخته‌ترین شاعران تربت حیدریه و خراسان است. شعر لهجه‌ی او با منظومه‌ی سمندرخان نه تنها با مردم تربت حیدریه که با ساکنان بخش وسیعی از خراسان بزرگ ارتباط برقرار کرده است. در این جلسه‌ی انجمن قطب نگاهی خواهیم داشت به زندگی و شعر استاد علی اکبر عباسی فهندری. برای شرکت در جلسات انجمن شعر قطب همین که به ادبیات علاقه‌مند باشید کافی است. یار باقی، دیدار باقی.

🌸 شنبه ۱۴۰۳/۰۹/۲۴ ساعت ۱۷:۰۰

🌸 باغ ملی کتابخانه‌ی شهید بهشتی

#انجمن_قطب

#کتابخانه_بهشتی

#اطلاعیه

https://t.me/anjomanghotb

پی‌نوشت‌ها:

ابیات آغازین از علی اکبر عباسی است.

علی اکبر عباسی در ۱۵ آذرماه ۱۳۴۶ در روستای فهندر تربت حیدریه به دنیا آمد. زندگی‌نامه‌ی او را می‌توانید در این آدرس بیابید:

https://t.me/bahman_sabaghzade/10520


برچسب‌ها: کتابخانه شهید بهشتی, انجمن شعر قطب, علی اکبر عباسی
+ نوشته شده در  چهارشنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۳ساعت 11:59  توسط زینب ناصری  | 


علی اکبر عباسی
عنوان

شُوِسردِ زِمِستو تا سِحَر رَف

گُلِ اَفتُو ز پوشتِ کو به در رَف

به دَر رَف تا که از تِغ نِـْشِ اَفتُو

دِ لرز و لِقوَه رَف چِلَّه به یِگ‌هُو

اَتیش اُفتی مِگی از چُخت آسْمو

به جونِ خِرمَنِ پُمبَه‌یْ زِمِستو

سِوارِ خر رِسی از راهْ (نوروز)

خِدِیْ ریشِ سِفِـْد و کِلپِچِ سُوز

گِذیشتَه اِینِه‌یِ دَم رویِ شَـْنَه

می‌ییَه و مِرِخصَه و مِخَـْنَه

سلامِ وِر سِه‌قُلَّه کی و پِش‌کو

جِوابِ اور دایَن سِه‌بِرارو

هَفَش مَن خارِ خوشک و چِرخَه جَم کی

بِساطِ چای و قِلیونِر عَلَم کی

مِـْخِ اُوسارِ خَرْشِر وِر زِمی کُفت

نِگا وِر چِلِّه‌خوردی کِرد و وِرگُف

تو که نِه برفِ دَْری و نِه بارو

هَمو بیتَر که وَرگِردی اَزین‌چو

دِ این‌جِه اَستی‌یِی بی‌فِیدَه وِر لیک

خا نِمتَـْنی که وَرجیکّی فُروجیک

تا چَشم چِلَّه رَف خیرَه به نوروز

کِشی از کُرقِ دل آهِ جِگِرسوز

چُِنو که برفِ جونِش پاک اُورف

دِ قَر رَفت و دِ پوشتِ تِـْغ دِ خُورف

دِ مینِ شِـْلَه و کو پیچیَه بو

صدایْ قِلیو و دود و دَمِ قِلیو

شرو کِردَن به خُوندَن دِ سَرِ پَل

چُغوک و سوسِلینگ و توهی و جَل

اَمَه یادُم به یِک‌هُو از سِمِندَر

هَمو وَخ که دِ کوهایِ فِهَندر

دِ او وِر تَر دِ پوشتِ قُلِّه‌یِ کو

عَروسی بو مِگی، ساز و دُهُل بو

دُهُل‌زَن پَـْیَه و دوسَزِه‌زَن باد

دِ بَـْزی رِفتَه بویَن گُندمایْ شاد

نِگا کُ وِر دِرِختایْ باغِ پِش‌کو

سِفِددال و چنار و سُور و نَـْجو

هَمَه‌شا وِر قِطار و وِر رِدیفَن

هَمَه از دَم غِزِل‌خویَن، غِزِل‌خو

عروسیَه دِ نوروزگاه انگار

مِرِخصَه بِـْدِ مِجنو دِ لُو جو

کِمَر خم کِردَه تاک و دِس‌به‌سینَه

خوش‌آمد وِرمِگَه دایِم به مِهمو

دِ سَرْ مِجلِس نِشِستَه بَلِّ خانِ

عمو نوروز پیرِ جِرق و جُمبو

کُت و شِلوارِ سُوزِ رِخ‌رِخی‌شِر

دِ بَر کِردَه و اَستیدَه دِ مِیدو

مِخَـْنَه خطبِه‌یِ عقدِ عروسی‌ر

مِتَه یَک رونِمَـْیی او به هر دو

تا که وِرگُف عروس باغ: بَعلِه

هَمَه شاباش رِختَن وِر سرِ او

به هَم رِخت او رِدیفِ دوقِطارَه

به پا رَف رقصِ وِردورَه دوبَرَه

مثالِ بره‌های از گلَّه سیوا

که بُفتَه چَشمِ‌شا وِر مَـْدِراشا

گِلِه‌یْ بادِ بِهار از دَمَنِ کو

دِ خِز رَف وِر حدِ دشت و بیابو

دِرِختا دست‌ِشا دِ دست هم بو

دِ بَـْزی بویَن و رقصِ حَتَم بو

دِرِختایْ بِـْد به سازِ باد و بِیدَم

مِکِردن رقصِ چُوبَـْزی خِدِیْ هم

درختِ سینجَد و سِـْب از شکوفاش

مِرِختن وِر سرِ داماد شاباش

هَمو بادِ که وِرخِست از سَرِ کو

مِرِخت از دَمَنِش بویِ اَویشو

اَمَه داماد و یَک چَرخِ زَه از نُو

گِریف دستِ عَروسِر دِ میَندو

به فَنِّ جُمبل و جادوگِری، کی

دِ هر انگشتِ او صد تا کِلیکی

کِلیکی که از الماسَه نِگینِش

نِگینِ که عَقیقُم هَس دِ مینِش

به یِک‌بَـْره بِلَن رفت از هَمَه‌جا

صدا و بُنگِ شاباشِ دِرِختا

تا وِرخِست از سرِ جا بادروفَه

هوا یک‌دَفَه رَف پور از شکوفه

رِسی از یارْ دِستِنبو به دستُم

که مُو از بوی دِستنبوشْ مَستُم

سِمِندر مستْ از بویِ بهارش

اَمَه اِنشَست دَم چَـْرِه‌یْ نِگارش

صدا زَه بَم زِبونِ بی‌زِبَـْنی

وَخِز بسَّه دگَه نا‌مِهربَـْنی

قِرارِ ما نِبو که بی‌وِفَـْیی

قِرارِ ما نبِو اِقذِر جِدَْیی

وَخِز از جا که عیدَه، عیدِ نوروز

تِمُم رَف برف و سِرما و یَخ و سوز

دِرِختا از شکوفَه شِتِّه‌بَن رَف

تَهِ نوروزگاها شِستِه‌کَن رَف

نِهالِ سِـْب که ما کیشتِم خِدِیْ هم

مَیَه میوَه بِتَه امسال کِم‌کَم

درختِ سِـْب شکوفَه وَختِ دَْره

تو رِ اِی گُل به یادِ مُو میـْرَه

مُگم وَرخِز نِگا کُ اِی سِمِندر

گُلُو تورِ عروسی کِردَه وِر سر

وَخِز از جا که مِیدونِر بِگردِم

هَمِه‌یْ کوه و بیَـْبونِر بِگردِم

بِرِم جایِ خِدَت که غم نِبَـْشَه

دلِ پورغصَّه و مَـْتَم نِبَـْشَه

نوروز ۱۴۰۲؛ تربت حیدریه

#علی_اکبر_عباسی

#هوای_تازه

#بهاریه

#سمندرخان_سالار

#شعر_گویشی

#تربت_حیدریه

#پیام_ولایت

کانال انجمن شاعران ستاره قطب​​​​​👇

https://t.me/anjomanghotb


برچسب‌ها: علی اکبر عباسی, زینب ناصری, بهمن صباغ زاده, انجمن قطب
+ نوشته شده در  چهارشنبه ۱۱ مرداد ۱۴۰۲ساعت 16:31  توسط زینب ناصری  | 

هوای تازه
علی اکبر عباسی

علی اکبر عباسی

شهر دوبهار

تا بادِ سَرد از حَد قُبلَه رِوو مِرَه
كوهِ سه‌قَلَّه چَـْره خِدِي مِهرِگو مِرَه

ميزو ميَه كه كارِ زِمَـْنَه عَدِل بِرَه
هم روز و شُوْ عَدِل به تِرَْزوي او مِرَه

تا دينَه روز، سَـْيِه‌ی شُوِْر مِزَه به تير
حالا ميَه دوبَـْره خِدَش مِهرِوو مِرَه

ميزو ميَه به كوهِ سه‌قُلَّه و پِرهَنِ-
زردِ اَلِق پِلَق د بَرِ پيشكو مِرَه

تا بادِ سرد روي زِمينا دِ خِز مِرَه
او دشتِ خوشک تختِ گُلِ زعفِرو مِرَه

صحرا بِنُوْش و باغ بِنُوْش و زِمی بنوش
حيرت‌زيه ازي‌هَمَه گُل باغِوو مِرَه

وَرخز بيا به تربت و وِر شهرِ ما نِگا
هوش از سَرِت مِپِرَّه زِبو بي‌زِبو مِرَه

وَرخِز بيا به تربت و وِر دشتِ گُل نِگا
اِشطُوْ مُو وَرگُمِت كه چِني يا چِنو مِرَه؟

كي گُل ديَه دِ موسِمِ ميزو به‌دَر بيَه
از چي هوا خُوشايَه و خوش‌عطروبو مِرَه

چَن ماهَه از بِهار گِذيشتَه و موسِمِش
تربت خِدِيْ بِهارِ دِگِه‌ي روبه‌رو مِرَه

ديقو كه بويَه سالِ تِمومِر دِ سَرِ اُوْ
كُوْگِش خُرُس مِخَـْنَه و اُوِْش دِ جو مِرَه

هِي هَفنَه هَفنَه گُل مِرَه از مونِ پَل دِرُو
هِي كيسَه كيسَه وِر حَدِ خَـْنَه رِوو مِرَه

او سِرگُلايِ سُرخْ دِ اَخِر به دستِ زن
قَـْيیم دِ مونِ صُندُق و به خَن‌پِشو مِرَه

قَـْيیم مِنَه دِ خَـْنَه گُلار و نِمِفرُشَه
قَـْيیم مِنَه مِدَْنَه كه فِردا گُرو مِرَه

از زَعفِرو بِساط عروسي مِرَه به‌پا
دختر خِدِي جِهاز به حُوْليِ شو مِرَه

اي تربَتَه كه گَنجِ خدايَه دِ زِْرِ پاش
هَرچند اَگِر به دستِ نِدَْري كُلو مِرَه

#علی_اکبر_عباسی
#شعر_گویشی
#هوای_تازه
#پیام_ولایت

https://t.me/anjomanghotb


برچسب‌ها: هوای تازه, علی اکبر عباسی
+ نوشته شده در  شنبه ۲۴ دی ۱۴۰۱ساعت 21:13  توسط بهمن صباغ‌ زاده  | 

سرو آزاد شعر تربت حیدریه، نگاهی به زندگی و شعر شاعر همشهری استاد علی اکبر عباسی به قلم بهمن صباغ زاده

علی اکبر عباسی از شاعران شناخته‌شده و محبوب تربت حیدریه است. نام این آزادمرد در ذهن مردم تربت حیدریه با سمندرخان گره خورده است. سمندرخان سالار شخصیت اصلی داستانی منظوم است که جناب عباسی در دهه‌های هفتاد و هشتاد سروده است.

علی اکبر عباسی در ۱۳۴۶/۰۹/۱۵ در روستای فهندر تربت حیدریه در خانه‌ی غلامعباس و فاطمه به دنیا آمد. پدربزرگش که ژاندارم بازنشسته‌ی دوره‌ی رضاخان بود در روستای فهندر خانه داشت. مردی خوش‌ذوق و باسواد بود و اولین شعرها را او در گوش علی اکبر زمزمه کرد. به رغم این‌که در تربت حیدریه خانه داشتند اما بیشتر دوران کودکی علی اکبر نزد پدربزرگ و در روستا گذشت. وقتی هفت ساله شد به خاطر عشق و علاقه‌ای که به فضای روستا داشت پدربزرگ او را در دبستان روستای فهندر ثبت نام کرد و کودکی علی اکبر گره خورد به دشت‌ها، مزارع، گله‌های گوسفند، باغ‌ها و کوچه‌باغ‌های روستای فهندر.

روستای فهندر که در شمال غربی تربت حیدریه واقع شده، اولین روستای بزرگ در مسیر تربت حیدریه به بایگ است و فاصله‌ی چندانی با شهر تربت حیدریه ندارد. رفت و آمد حتی با پای پیاده بین فهندر و تربت حیدریه کاری سخت نیست. در دوره‌ی راهنمایی مدرسه‌ی طاهریان میزبان علی اکبر عباسی بود اما همچنان بیشتر وقتش را در روستای فهندر می‌گذراند. عباسی در دوران دبیرستان رشته‌ی تجربی را انتخاب کرد و راهی دبیرستان چمران شد. سال ۱۳۶۵ توانست در رشته‌ی علوم تجربی دیپلم بگیرد.

سال‌های جنگ بود و علی اکبر جوان بعد از گرفتن دیپلم، عازم جبهه‌های غرب و جنوب غرب کشور شد. بعد از دو سال سربازی، سرنوشت برای علی اکبر عباسی آینده‌ای پُر از مهر و شفقت را انتخاب کرده بود. او پس از گذراندن دوره‌ی سه ساله‌ی پرستاری در آموزشگاه بهیاری تربت حیدریه به استخدام وزارت بهداشت درآمد.

دوره‌ی خدمت در لباس سفید پرستاری برای عباسی عزیز دوره‌ای پُر فراز و نشیب بود. منزل اول درمانگاه باخرز بود. باخرز شهر کوچکی‌ست در غرب تربت حیدریه، سرِ راه تایباد. باخرز زادگاه استاد حسین سمندری و استاد شریف زاده، شهر دوتار و موسیقی مقامی است و خدمت این شاعر همشهری در باخرز همراه بود با شب‌نشینی در جمع اساتید درجه یک دوتار خراسان.

جناب عباسی بعد از شش سال خدمت در باخرز به دومین منزل خود یعنی شهرستان تایباد رسید. پنج سال هم در شهر مرزی تایباد با مردم شعردوست تایباد گذشت و بعد از ده دوازده سال دوری، برای ادامه‌ی خدمت به تربت حیدریه آمد و در بیمارستان نهم دی مشغول به کار شد. بعد از سی سال خدمت در سال ۱۳۹۶ بازنشسته شد. آقای عباسی بعد از بازنشستگی بیشتر اوقات خود را صرف مطالعه و تحقیق می‌کند و همچنین به باغداری هم مشغول هستند.

اولین جرقه‌های شعر را در زندگی علی اکبر عباسی باید در دوران راهنمایی جست. شعرهایش در این دوران ساده و برای نوجوانان جذاب بود و در مدرسه او را به عنوان شاعر می‌شناختند. غریزه‌ی شعر باعث می‌شد حتی اولین شعرهای او در وزن بی‌اشکال و در قافیه کم‌اشکال باشد اما در آن زمان شعر برای علی اکبر عباسی بیشتر سرگرمی بود تا هنر. او در مورد ادامه‌ی این راه می‌گوید وقتی به دبیرستان رسیدم استاد محمد رشید با شنیدن شعرهایم خیلی تشویقم کرد و با راهنمایی‌های ایشان توانستم کم‌کم راهم را در وادی شعر پیدا کنم.

تمایل عباسی تا قبل از رسیدن به انجمن شعر و ادب قطب بیشتر به شعر کلاسیک بود و به گفته‌ی خودش شعرش تقلیدی بود از شاعران بزرگ تاریخ ادبیات. سال ۱۳۷۵ به دعوت استاد رشید به جلسات انجمن قطب آمد. ابتدا با شاعران شهرستان و خیلی زود با شاعران خراسان آشنا و با جریان‌های ادبی روز شعر همراه شد.
همراهی با اسفندیار جهانشیری و شرکت در جلسات شعر شهرهای خراسان باعث شد شعر عباسی در این مرحله پوستی نو بیندازد و سال‌های پایانی دهه‌ی هفتاد او به عنوان یکی از شاعران نوکلاسیک خراسان به جامعه‌ی ادب‌دوست معرفی شد. تربت عشق کتابی بود که در سال ۱۳۸۳ به همت فریاد نیشابوری چاپ شد و در آن کتاب شعر عباسی در کنار دیگر شاعران همشهری می‌درخشید. چند ماه بعد از چاپ تربت عشق، فانوس خیال وارد بازار نشر شد که مجموعه‌ای از غزل‌های علی اکبر عباسی و اسفندیار جهانشیری بود.
شعر محلی به گویش تربت حیدریه علاقه‌مندیِ دیگر عباسی بود که در تمام این سال‌ها همراهش بوده و هست. شعرهای محلی او ابتدا گرایش به طنز داشت اما با شنیدن یک نوار کاست از شعرخوانی محمد قهرمان و آشنایی با ایشان جایگاه شعر محلی در ذهن او محکم‌تر شد. او می‌گوید: در آن زمان مخاطبان این توقع را داشتند که شعر محلی به شکلی مسخره کردن لهجه باشد اما وقتی با شعر قهرمان آشنا شدم تا جایی که توانستم روبروی این جریان ایستادم.
از آقای عباسی می‌پرسم در مسیر شعر چه کسانی مشوق‌های اصلی شما بودند؟ او می‌گوید: از زمان دبیرستان که شروع کنم استاد رشید خیلی تشویقم کرد. بعد که با شاعران استان آشنا شدم و در جلسات مشهد شرکت می‌کردم مرحوم ذبیح الله صاحبکار خیلی از من حمایت کرد. اصولا مرحوم صاحبکار خیلی به تربت و تربتی‌ها علاقه داشت. مثل پدری دلسوز بود و سعی می‌کرد در هر حال شاعران جوان را تشویق کند. آقای اسفندیار جهانشیری هم در این راه همیشه در کنارم بود و حمایتم می‌کرد. همیشه اولین سروده‌هایمان را برای هم می‌خواندیم و بسیار مدیون راهنمایی‌های ایشان هستم.
به آقای عباسی می‌گویم شعر کدام یک از شاعران را دوست دارید؟ و این‌طور پاسخ می‌شنوم: در بین قدما فردوسی، مولوی، صائب را خیلی دوست دارم، در شعر محلی قهرمان را خیلی دوست دارم، همین‌طور حیدربابای شهریار را. و در شعر امروز غزل حسین منزوی را بسیار می‌پسندم.
به آقای عباسی می‌گویم بعد از سی سال حضور در جلسات ادبی، از نظر شما شعر چیست؟ آقای عباسی می‌گوید: من مهم‌ترین عامل شعر را تاثیرگذاری می‌دانم. شعر تاثیرگذار راه خودش را پیدا می‌کند هرچند مثلا صورت خیال برجسته‌ای نداشته باشد.

آقای عباسی تقریبا در تمام قالب‌های شعر فارسی طبع‌آزمایی کرده است اما مثنوی و غزل در شعر او جایگاه بلندتری دارند. مسلما سرودن منظومه‌ای بلند چون سمندرخان قالب مثنوی را می‌طلبید. قالب غزل هم در شعر گویشی و هم در شعر زبان معیار آقای عباسی پررنگ است. نکته‌ی جالب این که آقای عباسی شعرهایی دارد که در قالب‌های شناخته‌شده‌ی شعر فارسی نمی‌گنجد. ایشان در این مورد می‌گویند: برای من انتخاب قالب اولین مرحله‌ی سرودن نیست. معمولا چند مصرع از شعر را که می‌گویم سعی می‌کنم از نظر قافیه نظمی داشته باشد و برایم مهم نیست که این نظم را قدما به رسمیت شناخته‌اند یا نه. برای همین در مجموعه‌ی شعرهایم، شعرهایی است شبیه به ترجیع‌بند که فقط یک مصرعش تکرار شده است. شعرهایی که نه مسمط است و ترجیع‌بند و نه ترکیب‌بند، گذاشته‌ام خودِ شعر قالبش را انتخاب کند.
نظر آقای عباسی را راجع به شعر امروز می‌پرسم و جوابم را چنین می‌دهند: ذائقه‌ی من بیشتر با شعر اجتماعی هماهنگ است و امروز شعر اجتماعی با طنز همراه شده است. طنزی که کلیشه‌ای و نخ‌نما شده است. اعتراض‌ها و انتقادهایی که کم و بیش به یک شکل در شعر شاعران مختلف دیده می‌شود. طنزهایی که صورت‌های خیال آن به شدت کمرنگ و هجو و هزل در آن پررنگ است. آن قدرت و ایهامی که باید در شعر اجتماعی باشد نیست.

از آقای عباسی در خصوص جشنواره‌های شعر می‌پرسم. می‌گوید: من با جشنواره‌های آزاد موافقم. بهانه‌ایست برای دور هم جمع شدن شاعرها و شکل گرفتن روابطی که به رشد شعر کمک می‌کند. اما جشنواره‌های موضوعی را نمی‌پسندم. در جشنواره‌های موضوعی تبادل نظر شکل نمی‌گیرد، یک عده که با هم هم‌عقیده هستند با قواعد مشخص شده از پیش شعر می‌گویند و بعد هم دور هم جمع می‌شوند و افتتاحیه و اختتامیه می‌گیرند. جشنواره اگر موضوعی نباشد و بتواند افراد با طرز فکرهای مختلف را درگیر کند می‌تواند جایگاه داشته باشد.

اغراق نیست اگر بگویم منظومه‌ی پانصدبیتی «سمندرخان سالار» سروده‌ی آقای عباسی پرمخاطب‌ترین مجموعه‌ی شعر تربت حیدریه در سال‌های اخیر بوده است. خراسانی‌ها و به خصوص اهالی تربت حیدریه ابیاتی از این منظومه‌ی بلند را حفظ هستند. این کتاب پیش از این‌که به بازار نشر بیاید، جای خود را باز کرده بود و بیش از یک دهه فایل‌های صوتی‌اش گوش به گوش و گوشی به گوشی می‌رفت و پخش می‌شد.
جدا از فانوس خیال و سمندرخان سالار آقای عباسی مجموعه‌های آماده‌ی چاپی هم دارد که در برگیرنده‌ی اشعار تربتی و طنز اوست اما به خاطر قیمت بالای کتاب فعلا تصمیمی برای چاپش ندارد. همچنین مقاله‌ها و تحقیق‌های مختلفی در زمینه‌‌های مختلف ادبی از آقای عباسی در سال‌های اخیر منتشر شده است که می‌تواند در قالب کتاب منتشر شود.
آخرین صحبت استاد علی اکبر عباسی در این مصاحبه به شعر محلی برمی‌گشت و ایشان بحثی داشتند در اهمیت گویش‌ها و لهجه‌های محلی. به اعتقاد ایشان فرهنگ شفاهی و اشعار فولکرولیک چشمه‌هایی است که رودخانه‌ی زبان معیار را تغذیه می‌کند. زبان معیار بدون گویش‌های محلی خیلی محدود است. به نظر آقای عباسی دیر یا زود جریان فرهنگ‌های شفاهی اهمیت خود را پیدا خواهد کرد و گویش‌ها و لهجه‌ها از انزوا خارج خواهند شد.
در ادامه یکی از اشعار زبان معیار و یکی از شعرهای گویشی شاعر خوب همشهری آقای علی اکبر عباسی را با هم می‌خوانیم:

هی منال از جیب خالی، جیب تو خالی که نیست
مشکل ما ای عزیزان! مشکل مالی که نیست

مشکل ما لخت و عوری؛ بی‌حیایی؛ دلبری‌ست
مشکل ما کفش و فرش و موکت و قالی که نیست

گر خزانه خالی و صندوق ارزی خالی است
جیب چین و روسیه و دوستان خالی که نیست

فقر و بدبختی در این کشور اگر باشد, که نیست
امتحان‌های خدا هست از بداقبالی که نیست

فرض کن زیر خط فقریم و پایین‌تر از آن
رتبه‌ی ما کمتر از سودان و سومالی که نیست

باز با باز و کبوتر با کبوتر می‌پرد
ما اگر کم می‌پریم از بی پر و بالی که نیست

مملکت تدبیر می‌خواهد کلیدش دست ماست
مملکت با عقل می‌چرخد به رمّالی که نیست

در حقوق هسته‌ای بر حرف خود اِستاده‌ایم
غرب چانه می‌زند، دکّان بقالی که نیست

این که وضع مملکت صد روزه بهتر می‌شود
گفته‌ایم اما هدف صد روز امسالی که نیست

احترام مفسدان اقتصادی واجب است
ایده‌ی ما حفظ اسرار است، نقّالی که نیست

حال اگر یک دو سه میلیارد از خزانه رفت، رفت
دولت ما دولت صبر است، جنجالی که نیست

پُست و قدرت هر که را دادیم ثروتمند شد
کسب ثروت رانت می‌خواهد به حمّالی که نیست

دوستان دزد ما هر دَم رکوردی می‌زنند
دزدی شاهانه خرواری‌ست، مثقالی که نیست

غرب در حال فروپاشی‌ست ، حرف 20:30 ست
این سخن گفتار BBC پوشالی که نیست

مملکت امروز پُر از ملحد و کافر شده
در چنین وضع خرابی حیفِ خلخالی که نیست!

یَگ بَرِ دِلُم آهَه، یَگ بَرِ دِلُم خویَه
یَگ بَرِش غَم عِشقَه یَگ بَرِ دِگَه اویَه

وَختِ که نِبَشَه او زِْرِ جَرجَرِ اشگُم
خو مُشُرَّه از چَشمُم وِرمِگی که نُوْدویَه

کی مِگَه دلِ عاشق مُخکَمَه، نِمِشْکینَه
اِی دِلِ شِگِستِه‌یْ ما بِستَه وِر سَرِ مویَه

اُفتیِم دِ پایِ تو، مُو و دل، مِگَن «وَرخِز!»
مَو مَیُم که وَرخِزُم، دل مَگِر دِ فِرمویه؟

هی دِزی فِرَ ْوَ ْنی گُندم غَمِر هر سال
دِ دلُم مُنُم اَمبار، دل مِگی که کُندویَه

یَگ غَمِ مِرَه از دل، جایِ او مِیَه صَتّا
اَسیایِ دَرد اینجِه روز و شُوْ دِ گِردویَه

رِفتَه جونِ مُو از غم، بندِ لُوْ دِ لُوْ از خو
بند اَگِر که بِشْکینَه، خو رِیی دِ صد جویَه

پِِشِِ مُردُما از مُو روشِِ وِرمِگِردَ ْنه
وای اَگِر بمیرُم مُو قَـْتِلُم فِقَد اویَه

وِرمِگن‌که: «از عِشقِش دل بِکَن» چِه نَـْفَهمَن
پِندِرَن بِرِیْ عاشق کِندنِ دل آسویَه

تیرِ طَعنِه‌یِ مُردُم بِدتَر از جِفایِ او
رَحم و رُ ْز نیَه اَصلا، اینجِه کافِرِستویَه


منبع: مصاحبه با شاعر در فروردین‌ماه ۱۴۰۰

پی‌نوشت:
من که خود را شاگردِ استاد علی اکبر عباسی می‌دانم و از علاقه‌مندان شعر او هستم، سالیان سال منتظر این مصاحبه بودم اما جناب عباسی همیشه شانه خالی می‌کرد و متواضعانه می‌گفت زندگی من چیز چندان مهمی ندارد که قابل ذکر باشد. خوشحالم که بالاخره توفیق رفیقم شد و این مصاحبه انجام شد. بهمن صباغ زاده

#بهمن_صباغ_زاده
#علی_اکبر_عباسی
#شاعران_همشهری
#تربت_حیدریه

https://t.me/bahman_sabaghzade

علی اکبر عباسی

بهمن صباغ زاده


برچسب‌ها: علی اکبر عباسی, شاعران همشهری, تربت حیدریه, شاعران تربت حیدریه
+ نوشته شده در  سه شنبه ۲۶ مرداد ۱۴۰۰ساعت 1:47  توسط بهمن صباغ‌ زاده  | 


سرو آزاد شعر تربت حیدریه، نگاهی به زندگی و شعر شاعر همشهری استاد علی اکبر عباسی

علی اکبر عباسی از شاعران شناخته‌شده و محبوب تربت حیدریه است. نام این آزادمرد در ذهن مردم تربت حیدریه با «سمندرخان» گره خورده است. سمندرخان سالار شخصیت اصلی داستانی منظوم است که جناب عباسی در دهه‌های هفتاد و هشتاد سروده است.

علی اکبر عباسی در ۱۳۴۶/۰۹/۱۵ در روستای فهندر تربت حیدریه در خانه‌ی غلامعباس و فاطمه به دنیا آمد. پدربزرگش که ژاندارم بازنشسته‌ی دوره‌ی رضاخان بود در روستای فهندر خانه داشت مردی خوش‌ذوق و باسواد بود و اولین شعرها را در گوش علی اکبر زمزمه کرد. به رغم این‌که در تربت حیدریه خانه داشتند اما بیشتر دوران کودکی علی اکبر نزد پدربزرگ و در روستا گذشت. وقتی هفت ساله شد به خاطر عشق و علاقه‌ای که به فضای روستا داشت پدربزرگ او را در دبستان روستای فهندر ثبت نام کرد و کودکی علی اکبر گره خورد به دشت‌ها، مزارع، گله‌های گوسفند، باغ‌ها و کوچه‌باغ‌های روستای فهندر.

روستای فهندر که در شمال غربی تربت حیدریه واقع شده، اولین روستای بزرگ در مسیر تربت حیدریه به بایگ است و فاصله‌ی چندانی با شهر تربت حیدریه ندارد. رفت و آمد حتی با پای پیاده بین فهندر و تربت حیدریه کاری سخت نیست. در دوره‌ی راهنمایی مدرسه‌ی طاهریان میزبان علی اکبر عباسی بود اما همچنان بیشتر وقتش را در روستای فهندر می‌گذراند. عباسی در دوران دبیرستان رشته‌ی تجربی را انتخاب کرد و راهی دبیرستان چمران شد. سال ۱۳۶۵ توانست در رشته‌ی علوم تجربی دیپلم بگیرد.

سال‌های جنگ بود و علی اکبر جوان بعد از گرفتن دیپلم عازم جبهه‌های غرب و جنوب غرب کشور شد. بعد از دو سال سربازی، سرنوشت برای علی اکبر عباسی آینده‌ای پُر از مهر و شفقت را انتخاب کرده بود. او پس از گذراندن دوره‌ی سه ساله‌ی پرستاری در آموزشگاه بهیاری تربت حیدریه به استخدام وزارت بهداشت درآمد.

دوره‌ی خدمت در لباس سفید پرستاری برای عباسی عزیز دوره‌ای پر فراز و نشیب بود. منزل اول درمانگاه باخرز بود. باخرز شهر کوچکی‌ست در غرب تربت حیدریه، سرِ راه تایباد. باخرز زادگاه استاد حسین سمندری و استاد شریف زاده، شهر دوتار و موسیقی مقامی است و خدمت این شاعر همشهری در باخرز همراه بود با شب‌نشینی در جمع اساتید درجه یک دوتار خراسان.

جناب عباسی بعد از شش سال خدمت در باخرز به دومین منزل خود یعنی شهرستان تایباد رسید. پنج سال هم در شهر مرزی تایباد با مردم شعردوست تایباد گذشت و بعد از ده دوازده سال دوری برای ادامه‌ی خدمت به تربت حیدریه آمد و در بیمارستان نهم دی مشغول به کار شد. بعد از سی سال خدمت در سال ۱۳۹۶ بازنشسته شد. آقای عباسی بعد از بازنشستگی بیشتر اوقات خود را صرف مطالعه و تحقیق می‌کند و همچنین به باغداری هم مشغول هستند.

اولین جرقه‌های شعر را در زندگی علی اکبر عباسی باید در دوران راهنمایی جست. شعرهایش در این دوران ساده و برای نوجوانان جذاب بود و در مدرسه او را به عنوان شاعر می‌شناختند. غریزه‌ی شعر باعث می‌شد حتی اولین شعرهای او در وزن بی‌اشکال و در قافیه کم‌اشکال باشد اما در آن زمان شعر برای علی اکبر عباسی بیشتر سرگرمی بود تا هنر. او در مورد ادامه‌ی این راه می‌گوید «وقتی به دبیرستان رسیدم استاد محمد رشید با شنیدن شعرهایم خیلی تشویقم کرد و با راهنمایی‌های ایشان توانستم کم‌کم راهم را وادی شعر پیدا کنم.»


تمایل عباسی تا قبل از رسیدن به انجمن شعر و ادب قطب بیشتر به شعر کلاسیک بود و به گفته‌ی خودش شعرش تقلیدی بود از شاعران بزرگ تاریخ ادبیات. سال ۱۳۷۵ به دعوت استاد رشید به جلسات انجمن قطب آمد. ابتدا با شاعران شهرستان و خیلی زود با شاعران خراسان آشنا و با جریان‌های ادبی روز شعر همراه شد.
همراهی با اسفندیار جهانشیری و شرکت در جلسات شهرهای خراسان باعث شد شعر عباسی در این مرحله پوستی نو بیندازد و او به عنوان یکی شاعران نوکلاسیک خراسان به جامعه‌ی ادب‌دوست معرفی شد. «تربت عشق» کتابی بود که در سال ۱۳۸۳ به همت فریاد نیشابوری چاپ شد و در آن کتاب شعر عباسی در کنار دیگر شاعران همشهری می‌درخشید. چند ماه بعد از چاپ تربت عشق، «فانوس خیال» وارد بازار نشر شد که مجموعه‌ای از غزل‌های علی اکبر عباسی و اسفندیار جهانشیری بود.
شعر محلی به گویش تربت حیدریه علاقه‌مندی دیگر عباسی بود که در تمام این سال‌ها همراهش بوده و هست. شعرهای محلی او ابتدا گرایش به طنز داشت اما با شنیدن یک نوار کاست از شعرخوانی محمد قهرمان و شرکت در جلسات قهرمان جایگاه شعر محلی در ذهن او محکم‌تر شد. او می‌گوید: «در آن زمان مخاطبان این توقع را داشتند که شعر محلی به شکلی مسخره کردن لهجه باشد اما وقتی با شعر قهرمان آشنا شدم تا جایی که توانستم روبروی این جریان ایستادم»
از آقای عباسی می‌پرسم در مسیر شعر چه کسانی مشوق‌های اصلی شما بودند؟ او می‌گوید: «از زمان دبیرستان که شروع کنم استاد رشید خیلی تشویقم کرد. بعد که با شاعران استان آشنا شدم و در جلسات مشهد شرکت می‌کردم مرحوم ذبیح الله صاحبکار خیلی از من حمایت کرد. اصولا مرحوم صاحبکار خیلی به تربت و تربتی‌ها علاقه داشت. مثل پدری دلسوز بود و سعی می‌کرد در هر حال شاعران جوان را تشویق کند. آقای اسفندیار جهانشیری هم در این راه همیشه در کنارم بود و حمایتم می‌کرد. همیشه اولین سروده‌هایمان را برای هم می‌خواندیم و بسیار مدیون راهنمایی‌های ایشان هستم.»
به آقای عباسی می‌گویم شعر کدام شاعران را دوست دارید؟ و این‌طور پاسخ می‌شنوم: «در بین قدما فردوسی، مولوی، صائب را خیلی دوست دارم، در شعر محلی قهرمان را خیلی دوست دارم، همین‌طور حیدربابای شهریار را. و در شعر امروز غزل حسین منزوی را بسیار می‌پسندم»
به آقای عباسی می‌گویم بعد از سی سال حضور در جلسات ادبی، از نظر شما شعر چیست؟ آقای عباسی می‌گوید: «من مهم‌ترین عامل شعر را تاثیرگذاری می‌دانم. شعر تاثیرگذار راه خودش را پیدا می‌کند هرچند مثلا صورت خیال برجسته‌ای نداشته باشد»

آقای عباسی تقریبا در تمام قالب‌های شعر فارسی طبع‌آزمایی کرده است اما مثنوی و غزل در شعر او جایگاه بلندتری دارند. مسلما سرودن منظومه‌ای بلند چون سمندرخان قالب مثنوی را می‌طلبید. قالب غزل هم در شعر گویشی و هم در شعر زبان معیار آقای عباسی پررنگ است. نکته‌ی جالب این که آقای عباسی شعرهایی دارد که در قالب‌های شناخته‌شده‌ی شعر فارسی نمی‌گنجد. ایشان در این مورد می‌گویند: «برای من انتخاب قالب اولین مرحله‌ی سرودن نیست. معمولا چند مصرع از شعر را که می‌گویم سعی می‌کنم از نظر قافیه نظمی داشته باشد و برایم مهم نیست که این نظم را قدما به رسمیت شناخته‌اند یا نه. برای همین در شعرهایم شعرهایی است شبیه به ترجیع‌بند که فقط یک مصرعش تکرار شده است. شعرهایی که نه مسمط است و ترجیع‌بند و نه ترکیب‌بند، گذاشته‌ام خودِ شعر قالبش را انتخاب کند.»
نظر آقای عباسی را راجع به شعر امروز می‌پرسم و جوابم را چنین می‌دهند: «ذائقه‌ی من بیشتر با شعر اجتماعی هماهنگ است و امروز شعر اجتماعی با طنز همراه شده است. طنزی که کلیشه‌ای و نخ‌نما شده است. اعتراض‌ها و انتقادهایی که کم و بیش به یک شکل در شعر شاعران مختلف دیده می‌شود. طنزهایی که صورت‌های خیال آن به شدت کمرنگ و هجو و هزل در آن پررنگ است. آن قدرت و ایهامی که باید در شعر اجتماعی باشد نیست.»

از آقای عباسی در خصوص جشنواره‌های شعر می‌پرسم. می‌گوید: «من با جشنواره‌های آزاد موافقم. بهانه‌ایست برای دور هم جمع شدن شاعرها و شکل گرفتن روابطی که به رشد شعر کمک می‌کند. اما جشنواره‌های موضوعی را نمی‌پسندم. در جشنواره‌های موضوعی تبادل نظر شکل نمی‌گیرد، یک عده که با هم هم‌عقیده هستند با قواعد مشخص شده از پیش شعر می‌گویند و بعد هم دور هم جمع می‌شوند و افتتاحیه و اختتامیه می‌گیرند. جشنواره اگر موضوعی نباشد و بتواند افراد با طرز فکرهای مختلف را درگیر کند می‌تواند جایگاه داشته باشد.»


اغراق نیست اگر بگویم منظومه‌ی پانصدبیتی «سمندرخان سالار» سروده‌ی آقای عباسی پرمخاطب‌ترین مجموعه‌ی شعر تربت حیدریه در سال‌های اخیر بوده است. خراسانی‌ها و به خصوص اهالی تربت حیدریه ابیاتی از این منظومه‌ی بلند را حفظ هستند. این کتاب پیش از این‌که به بازار نشر بیاید، جای خود را باز کرده بود و بیش از یک دهه فایل‌های صوتی‌اش گوش به گوش و گوشی به گوشی می‌رفت و پخش می‌شد.
جدا از فانوس خیال و سمندرخان سالار آقای عباسی مجموعه‌های آماده‌ی چاپی هم دارد که در برگیرنده‌ی اشعار تربتی و طنز اوست اما به خاطر قیمت بالای کتاب فعلا تصمیمی برای چاپش ندارد. همچنین مقاله‌ها و تحقیق‌های مختلفی در زمینه‌‌های مختلف ادبی از آقای عباسی در سال‌های اخیر منتشر شده است که می‌تواند در قالب کتاب منتشر شود.
آخرین صحبت استاد علی اکبر عباسی در این مصاحبه به شعر محلی برمی‌گشت و ایشان بحثی داشتند در اهمیت گویش‌ها و لهجه‌های محلی. به اعتقاد ایشان فرهنگ شفاهی و اشعار فولکرولیک چشمه‌هایی است که رودخانه‌ی زبان معیار را تغذیه می‌کند. زبان معیار بدون گویش‌های محلی خیلی محدود است. به نظر آقای عباسی دیر یا زود جریان فرهنگ‌های شفاهی اهمیت خود را پیدا خواهد کرد و گویش‌ها و لهجه‌ها از انزوا خارج خواهند شد.
در ادامه یکی از اشعار زبان معیار و یکی از شعرهای گویشی شاعر خوب همشهری آقای علی اکبر عباسی را با هم می‌خوانیم:

 

هی منال از جیب خالی، جیب تو خالی که نیست
مشکل ما ای عزیزان! مشکل مالی که نیست

مشکل ما لخت و عوری؛ بی‌حیایی؛ دلبری‌ست
مشکل ما کفش و فرش و موکت و قالی که نیست

گر خزانه خالی و صندوق ارزی خالی است
جیب چین و روسیه و دوستان خالی که نیست

فقر و بدبختی در این کشور اگر باشد, که نیست
امتحان‌های خدا هست از بداقبالی که نیست

فرض کن زیر خط فقریم و پایین‌تر از آن
رتبه‌ی ما کمتر از سودان و سومالی که نیست

باز با باز و کبوتر با کبوتر می‌پرد
ما اگر کم می‌پریم از بی پر و بالی که نیست

مملکت تدبیر می‌خواهد کلیدش دست ماست
مملکت با عقل می‌چرخد به رمّالی که نیست

در حقوق هسته‌ای بر حرف خود اِستاده‌ایم
غرب چانه می‌زند، دکّان بقالی که نیست

این که وضع مملکت صد روزه بهتر می‌شود
گفته‌ایم اما هدف صد روز امسالی که نیست

احترام مفسدان اقتصادی واجب است
ایده‌ی ما حفظ اسرار است، نقّالی که نیست

حال اگر یک دو سه ملیارد از خزانه رفت، رفت
دولت ما دولت صبر است، جنجالی که نیست

پُست و قدرت هر که را دادیم ثروتمند شد
کسب ثروت رانت می‌خواهد به حمّالی که نیست

دوستان دزد ما هر دَم رکوردی می‌زنند
دزدی شاهانه خرواری‌ست، مثقالی که نیست

غرب در حال فروپاشی‌ست ، حرف 20:30 ست
این سخن گفتار BBC پوشالی که نیست

مملکت امروز پُر از ملحد و کافر شده
در چنین وضع خرابی حیفِ خلخالی که نیست!

 

یَگ بَرِ دِلُم آهَه، یَگ بَرِ دِلُم خویَه
یَگ بَرِش غَم عِشقَه یَگ بَرِ دِگَه اویَه

وَختِ که نِبَشَه او زِْرِ جَرجَرِ اشگُم
خو مُشُرَّه از چَشمُم وِرمِگی که نُوْدویَه

کی مِگَه دلِ عاشق مُخکَمَه، نِمِشْکینَه
اِی دِلِ شِگِستِه‌یْ ما بِستَه وِر سَرِ مویَه

اُفتیِم دِ پایِ تو، مُو و دل، مِگَن «وَرخِز»
مَو مَیُم که وَرخِزُم، دل مَگِر دِ فِرمویه؟

هی دِزی فِرَ ْوَ ْنی گُندم غَمِر هر سال
دِ دلُم مُنُم اَمبار،  دل مِگی که کُندویَه

یَگ غَمِ مِرَه از دل، جایِ او مِیَه صَتّا
اَسیایِ دَرد اینجِه روز و شُوْ دِ گِردویَه

رِفتَه جونِ مُو از غم، بندِ لُوْ دِ لُوْ از خو
بند اَگِر که بِشْکینَه،  خو رِیی دِ صد جویَه

پِِشِِ مُردُما از مُو  روشِِ وِرمِگِردَ ْنه
وای اَگِر بمیرُم مُو قَـْتِلُم  فِقَد اویَه

وِرمِگن‌که:«از عِشقِش دل بِکَن»چِه نَـْفَهمَن
پِندِرَن بِرِیْ عاشِق  کِندنِ دل آسویَه

تیرِ طَعنِه‌یِ مُردُم بِدتَر از جِفایِ او
رَحم و رُ ْز نیَه اَصلا، اینجِه کافِرِستویَه

 

منبع: مصاحبه با شاعر در فروردین‌ماه ۱۴۰۰
پی‌نوشت:
من که خود را شاگردِ استاد علی اکبر عباسی می‌دانم و از علاقه‌مندان شعر او هستم، سالیان سال منتظر این مصاحبه بودم اما جناب عباسی همیشه شانه خالی می‌کرد و متواضعانه می‌گفت زندگی من چیز چندان مهمی ندارد که قابل ذکر باشد. خوشحالم که بالاخره توفیق رفیقم شد و این مصاحبه انجام شد. بهمن صباغ زاده

 

انجمن نویسندگان اوسنه تربت حیدریه بهمن صباغ زاده

 

 

علی اکبر عباسی

 


برچسب‌ها: علی اکبر عباسی, شاعران همشهری, تربت حیدریه, شاعران تربت حیدریه
+ نوشته شده در  چهارشنبه ۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ساعت 1:40  توسط بهمن صباغ‌ زاده  | 

خیلی از دوستان من شاعرند و با خیلی از دوستان شاعرم صمیمی هستم اما علی اکبر عباسی عزیز یکی از صمیمی‌ترین دوستان من است. سال‌هاست با هم در هوای شعر تربت حیدریه زیسته‌ایم و خیلی چیزها از او آموخته‌ام. زمانی که شروع کردم به نوشتن زندگی‌نامه‌ی شاعران تربت حیدریه، عباسی عزیز جزو اولین گزینه‌ها بود اما او همیشه طفره می‌رفت. با همان لحن شوخی-جدی همیشگی‌اش می‌گفت زندگی ما کِرای نوشتن نمی‌کند. زندگی‌نامه‌ی مکتوب او منحصر است به یکی دو پاراگرافی که استاد سید علی موسوی در کتاب «شعر دربی» آورده و چند پاراگرافی که من در وبلاگ «سیاه‌مشق» به آن اضافه کرده‌ام.

ششم فروردین‌ماه ۱۴۰۰ برنامه‌ی من در نوروزگاه مصاحبه با دوست عزیزم علی اکبر عباسی بود. دو ساعت نشستیم و ز غوغای جهان فارغ با هم گپ زدیم. علی اکبر عباسی شاعر شناخته‌شده و محبوبی‌ست و کمتر تربتی‌ای را می‌شناسم که چند بیت از اشعار محلی او را حفظ نباشد. گفتگوی امروز ما برای خیلی از همشهریان جذاب خواهد بود. امیدوارم به زودی بتوانم تایپ و منتشرش کنم.

بهمن صباغ زاده ۱۳۹۹/۰۱/۰۶ تربت حیدریه

#علی_اکبر_عباسی
#شاعران_همشهری
#تربت_حیدریه
#نوروزگاه

https://t.me/bahman_sabaghzade

 

علی اکبر عباسی


برچسب‌ها: علی اکبر عباسی, نوروزگاه ۱۴۰۰
+ نوشته شده در  پنجشنبه ۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ساعت 9:36  توسط بهمن صباغ‌ زاده  | 

عکس‌هایی از گپ و گفت یلدایی در دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه به تاریخ 1399/09/29
همراه دوست شاعرم استاد علی اکبر عباسی شبی سرشار از شعر، خاطره و موسیقی داشتیم و از شب چله در آیین مردم خراسان سخن گفتیم.

#علی_اکبر_عباسی
#بهمن_صباغ_زاده

https://t.me/bahman_sabaghzade

 

 

 

شب چله دانشگاه علوم پزشکی بهمن صباغ زاده علی اکبر عباسی

 

شب چله دانشگاه علوم پزشکی بهمن صباغ زاده علی اکبر عباسی

 

شب چله دانشگاه علوم پزشکی بهمن صباغ زاده علی اکبر عباسی

 

 


برچسب‌ها: شب چله, بهمن صباغ زاده, علی اکبر عباسی
+ نوشته شده در  پنجشنبه ۷ اسفند ۱۳۹۹ساعت 12:45  توسط بهمن صباغ‌ زاده  | 

شعر گویشی تربت؛ علی اکبر عباسی؛ قصیده؛ شو چله‌ی زمستو؛ دوبره واز امه فصل زمستو

درود دوستان عزیز. کسانی که خواننده‌ی وبلاگ هستند با آقای علی اکبر عباسی و شعرهای تربتی‌اش آشنا هستند. آقای عباسی از شاعران بسیار خوش‌ذوقی هستند که قریحه‌ی خداداد را در خدمت گویش مادری به کار گرفته است و اشعاری کم‌نظیر را در گویش تربتی خلق کرده است که مشهورترین این آثار منظومه‌ی «سمندرخان سالار» است. در ادامه یکی از اشعار جدید ایشان را که در قالب قصیده و در وصف زمستان سروده شده است را خواهیم خواند. آقای عباسی در ابتدای این قصیده‌ به زمستان‌های بی برف و باران روزگار معاصر اشاره می‌کند و بعد به شیرینی یاد زمستان‌های دوران کودکی‌اش می‌افتد و فضای شب‌چله و زمستان را در گذشته‌های نزدیک در روستاهای خراسان ترسیم می‌کند. نام این قصیده‌ی پنجاه و یک بیتی «شب چلّه‌ی زمستان» است.

 

شُوِْ چِلِّه‌یْ زِمِستو

دوبَـْره واز اَمَه فصلِ زِمِستو

دِ مِیدو سوزِ سِرمایَه فِرَ ْوو

 

زِمی خوشک و دِرِختا خوشک و لیسکَن

خِبَر اَصلا نیَه از برف و بارو

 

همیشَه آسِمو اَخماش د ِهَمَه

مُو نِمدَْنُم بِرِیْ چی رِفتَه وِرخو

 

نِه یَگ کُوْک و سیَه‌سینَه دِ دشتَه

دِ صحرا گوشنَه مُندَه بِرّه‌آهو

 

دِ کوچَه قار قارِ یَگ کُلاغِ

بِلَندَه، گوشنَه‌یَه انگار حِیوو

 

بِجایِ که بِبَـْرَه برف و بَـْریش

مِتَه دِ کوچَه بادِ سرد جُوْلو

 

دِ پوشتِ دَر نِگا که نَنِه‌سِرما

شِطُوْ شُوْبَـْزیِ کِردَه دِ گِردو

 

مَیَه هر جورِ که بَـْشَه اَتُل رَه

دِ مونِ خَـْنَه ای مِهمونِ پُررو

 

دِ لِقوَه اُفتیَه از سوزِ سِرما

تنِ لیسکِ دِرِختایِ خیابو

 

دِزی شُوْا دِ سِرما هِیْ مِلِرزَن

نِه پِرهَنِ دِ بَر دَْرَن نِه تِنبو

 

دِ وَختِ زِه و زای بوز و مِـْشا

دِلِش صَد غصَّه و غَم دَْرَه چَپّو

 

اَگِه از آسمو بَرفِ نِبَـْرَه

به چی دلخوش کِنَه بی‌چَـْره دیقو؟

 

گَهِ گَرمَه هوا که وِرمِگی تو

دوبَـْرَه اَمیَه چِلِّه‌یْ تَوِستو

 

چه حِکمَتَه خداوندا! که رِفتَه

هوا یَگ دَْفَه از ای رو به او رو؟

 

بری چی ننگه اقذر سال و ماها

بِخیلَه و خِسیسَه آسمو چو؟

 

بِهارش خوشک و تَوِستونِ او خوشک

زِمِستو وِر سَرِ ما رِفتَه تَوو

 

چِنو رَف خوشک کَـْریزِ فِهَندَر

که هر دو چِپِّی‌اُوْ رِفتَن هَلیکو

 

هَمو جایِ که یَگ روزِ سِمندر

خِدِی یارِش گُلُوْ رَف روی دِر رو

 

کو کَـْریزِ کِلَـْتِه‌یِ قِرَ ْیی

دِرِختایِ پِشَه و سِنجِدِش کو؟

 

نیَه هِچ رَدِّ از او تَلخِ پور اُوْ

نیَه رَدّ و نِموسارِ ازو جو

 

دِرِختا کِندَه رِفتَن و زُغالاش

خَکِستَر رَف اَخِر دِ سَرِ قِلیو

 

دلُم پَر زَه به یادِ او قِدیما

ازو وِختا که دِ دِل دَْرُم اَرمو

 

هَمو وِختا که آسمو بیشتر از ای

خِدِی دشت و بیَـْبو مِهرِوو بو

 

میَـْمَه غُندَه غُندَه از هوا برف

دِ زِْرِ برف بو اَلقَر و نُوْدو

 

میمه روز وشو از آسمو برف

چِطُوْ برفِ که بو تاسرِ زَْنو

 

سِگا عُوْعُوْ مِکِردن مونِ کوچَه

مِکِردَن دولَه گرگایِ بیَـْبو

 

مِخِستُم تا به کِنَّک زِْرِ کُرسی

دلِ ما فَـْرِق از سِرمای مِیْدو

 

سِحَر وَختِ که از خُوْ وِرمِخِستی

مِرَف چَشمِ اَدَم از برف حِیْرو

 

ز بَس پَـْرُوْ مِکِردِم کوتِ بَرفِر

میُفتی اَدَم از شَـْنَه و بَـْهو

 

دِ کالِ شِص‌دِرَّه بو لَم‌لَمِ سِـْل

میَـْمه کِلِّه‌کُوْ اُوْ از سرِ کو

 

شُوِْ چِلَّه رسی و اُفتیُم مُو

به یادِ بِچِّگی وَختِ زِمِستو

 

به یادِ شُوْنِشینی‌هایِ قِلعَه

ز چِلِّه‌یِ کُلو تا چِلِّه‌خوردو

 

مِگی اِنگار دینَه بو دِ قِلعَه

که اِنشستَه بویُم دِ زِْر اِیوو

 

صدا زَه بی‌بی از او وَرِ حُوْلی

وَخِز نَنَه برو از خَـْنِه‌کَـْدو

 

بیار او کیسِه‌ی پور از زُغالر

اَتیشِ مِنقَلِر از نُوْ دَگیرو

 

نَنَه بِستا زُغالا خُب بِرَه جِرق

که کُرسی گرم بَـْشَه تا خرُسخو

 

درِ حُوْلیر امشو وا گذار و

چِراغ‌اِینَه‌رْ بکُ از دَر دِلَنگو

 

کَسِ نِفتَه دِ گُوْدال و کِلَـْرِ

هوا تَـْریکَه، روشن بَـْشَه این‌چو

 

میَن الآن تِمومِ قُوْم و خِـْشا

عمو و عمَّه و خَـْله و خَـْلو

 

برو بادُم بیار و جُوْز و دَْنَه

انار و سینجَد و کیشتَه و آلو

 

بیار او هِندِوَْنایِ سیاهِر

که چَن وَختَه قَییم دَرُم دِ پِستو

 

اَنارایِ درخت باغِ پَـْییر

اَنارایِ که خُوردَه بادِ میزو

 

بِرِیْ کَف‌شیرَه یک دو پُتِّه‌ی بِـْخ

برو از خَـْنِه‌یِ هَمسَـْیَه بِستو

 

بِرِی تَف دایَنِ دَْنَه قِلِفچَه‌رْ

برو بُگذار نَنه رویِ دِگدو

 

که امشُوْ هَس بِگِردُم! شُوِْ چِلَّه

دِ خَـْنِه‌یْ مایَه امشُوْ شُوْچِرَ ْغو

 

خدا رَحمَت کِنَه بی‌بی‌رْ، انگار

هنوزُم دِ دلِ ما زِندَه‌یَه او

 

چه اُوْسَـْنا مُگُف او از قِدیما

همیشه شاد بو و جرق و جنبو

 

چه خُب بو شُوْنِشینی زِْرِ کرسی

دلایِ سَـْده و تَـْرویِ خِندو

 

مُخُندن شعر و بِیت و شاد بویَن

نِبو هِشکِه دِ اون‌جِه دِل‌به‌سِرّو

 

دلم پر زه بری او سال و ماها

که اَرمونِش جِگَرِ مُر مِنَه خو

 

خدایا ما اَگِر هَستِم گُنَه‌کار

تو امبا روتِر از ما وِرمَگِردو

 

علی اکبر عباسی فهندری


برچسب‌ها: علی اکبر عباسی, شعر محلی تربت, شعر محلی عباسی, قصیده شب چله‌ی زمستان
+ نوشته شده در  چهارشنبه ۲۹ آذر ۱۳۹۶ساعت 16:14  توسط بهمن صباغ‌ زاده  | 

اهمن و بهمن، باورهای پیشینیان، باورهای پیشینیان در تربت، علی اکبر عباسی.

در ادامه مطلب کوتاهی از دوست خوبم و شاعر توانمند همشهری آقای علی اکبر عباسی خواهید خواند. امیدوارم مورد توجه‌تان قرار گیرد.

از اَهمَن و بَهمَن نِمِتَه راه به دل، غم

از چِلِّه‌کُلو فَـْرق و از چِلِّه‌یِ خودو

محمد قهرمان

 

«چلّه‌‌بزرگ»، «چلّه‌کوچک»، «چارچار»، «سده»، «اهمن و بهمن»، «سیاه‌بهار» و «سرماپیرزن». این کلمات زیبا و دوست‌داشتنی کلماتی هستند برای نسل قدیم بسیار آشنا و در رگ و خون آن عزیزان جاری‌اند.

پیش از این در باور مردم دو ماه اوّل زمستان به دو بخشِ چلّه‌بزرگ (چلّه‌کلان) و چلّه‌کوچک (چله‌خُرد) تقسیم می‌شد که «چلّه‌بزرگ» از اوّل دی‌ماه تا دهم بهمن‌ماه و چهل روز کامل بود و «چلّه‌کوچک» از یازدهم بهمن تا پایان بهمن‌ماه  20 روز کامل و به همین دلیل چون 20 روز کمتر بود چلّه‌کوچک نامیده می‌شد.

غروب آخرین روز چلّه‌بزرگ جشن «سده» برگزار می‌شد، مردم دور هم جمع می‌شدند و از این جشن لذّت می‌بُردند و در نهایت با برپایی آتش و خواندن شعر و پایکوبی به دور آتش، سده را جشن می‌گرفتند.این دو برادر یعنی چلّه‌بزرگ و چلّه‌کوچک هشت روز در کنار یک‌دیگر بودند که آن 8 روز را «چارچار» می‌نامیدند یعنی چهار روز آخر چلّه‌بزرگ و چهار روز اوّل چلّه‌کوچک.

پس از چارچار نوبت به «اهمن» و «بهمن» پسران پیرزن یعنی «ننه‌سرما» می‌رسید که خودی نشان دهند 10 روز اوّل اسفند را اهمن و 10 روز دوّم اسفند را بهمن می‌گفتند و این 20 روز ممکن بود آن‌قدر بارندگی باشد که این دو برادر به دو چلّه طعنه بزنند، قدیمی‌های نازنین شعری با توجه به همین نکته می‌خواندند: «اهمن و بهمن/ آرد كُن صد من/ روغن بیار ده من/ هیزم بکُن خرمن/ عهده‌ی همه با من»

تا این‌جا 20 روز از اسفند به نام اهمن و بهمن نامگذاری شده‌اند و می‌ماند 10 روز آخر اسفندماه که 5 روز اوّل سیاه‌بهار نام گرفته، شعری هم که قدیمی‌ها می‌خوانند: «سیاه‌بهار/ شب ببار و روز بکار» که از این شعر هم مشخص می‌شود در این ایّام شب‌ها بارندگی فراوان بوده و روزها کشاورزان مشغول کشت و زراعت بوده‌اند. 5 روز آخر هم «سرماپیرزن» نام داشت که در این‌روزها آسمان گاهی ابری گاهی آفتابی، گاهی همراه با باد و اکثر اوقات از آسمان تگرگ می‌بارید که قدیمی‌های دل‌پاک بر این باور بودند که گردنبند پیرزن پاره شده و مُهره‌های آن به زمین می‌ريزد.

علی اکبر عباسی


برچسب‌ها: باورهای پیشینیان, علی اکبر عباسی
+ نوشته شده در  شنبه ۲۵ آذر ۱۳۹۶ساعت 16:55  توسط بهمن صباغ‌ زاده  | 

شعر گویشی تربت؛ علی اکبر عباسی، یک بر دلم آهه یک بر دلم خویه

این غزل زیبا سروده‌ی دوست خوبم آقای علی اکبر عباسی فهندری است که در نشست نقد و بررسی کتاب سمندرخان سالار توسط دو هنرمند خوب همشهری آقای سجاد جنت و آقای محمود اسماعیلیان به زیبایی اجرا شد.

یَگ بَرِ دِلُم آهَه، یَگ بَرِ دِلُم خویَه

یَگ بَرِش غَم عِشقَه یَگ بَرِ دِگَه اویَه

وَختِ که نِبَشَه او زِْرِ جَرجَرِ اشگُم

خو مُشُرَّه از چَشمُم وِرمِگی که نُوْدویَه

کی مِگَه دلِ عاشق مُخکَمَه، نِمِشْکینَه

اِی دِلِ شِگِستِه‌یْ ما بِستَه وِر سَرِ مویَه

اُفتیِم دِ پایِ تو، مُو و دل، مِگَن «وَرخِز»

مَو مَیُم که وَرخِزُم، دل مَگِر دِ فِرمویه؟

هی دِزی فِرَ ْوَ ْنی گُندم غَمِر هر سال

دِ دلُم مُنُم اَمبار،  دل مِگی که کُندویَه

یَگ غَمِ مِرَه از دل، جایِ او مِیَه صَتّا

اَسیایِ دَرد اینجِه روز و شُوْ دِ گِردویَه

رِفتَه جونِ مُو از غم، بندِ لُوْ دِ لُوْ از خو

بند اَگِر که بِشْکینَه،  خو رِیی دِ صد جویَه

پِِْشِِ مُردُما از مُو  روشِِ وِرمِگِردَ ْنه

وای اَگِر بمیرُم مُو قَـْتِلُم  فِقَد اویَه

وِرمِگن‌که:«از عِشقِش دل بِکَن»چِه نَـْفَهمَن

پِندِرَن بِرِیْ عاشِق  کِندنِ دل آسویَه

تیرِ طَعنِه‌یِ مُردُم بِدتَر از جِفایِ او

رَحم و رُ ْز نیَه اَصلا، اینجِه کافِرِستویَه

علی اکبر عباسی فهندری


برچسب‌ها: شعر محلی تربت, علی اکبر عباسی, سمندرخان سالار
+ نوشته شده در  دوشنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۶ساعت 16:9  توسط بهمن صباغ‌ زاده  | 

شعر گویشی تربت؛ محمد جهانشیری؛ دوتاری؛ نیه از جون ما ای عشق دس‌وردار دوتاری

شعری از جناب آقای محمد جهانشیری شاعر خوب همشهری که به گویش تربتی سروده شده و ایشان در مراسم نقد و بررسی کتاب سمندرخان سالار قرائت کردند:

نیَه از جونِ ما ای عشق دِس‌وِردار دوتاری!

مُو پاسوزِ غِزَل، تو نشئه‌یِ دوتار، دوتاری!

مُقام‌شِر مَگِردو و بِزَن اِمشُوْ که سِرمَستُم

بُخو یَگ چَند دوبیتیِ غم‌وردار، دوتاری!

بُخو اِمشُوْ که عبّاسی کِتاب عشق وا کِردَه

وُ لهجِه‌یْ تربِتی گَرمَه بِرَش بازار، دوتاری!

مِثِ قَـْلیِ کِرمانَه دِ سُوْ خوردن وُ نُوْ مُندَن

سِمِندرخان بِرَه صَد بار اَگِر تِکرار، دوتاری!

بُخو از جایِ که تُوْرِه‌یْ زُغالاشِر گُلو دایَه

سِتَـْره تیت و پَر رِفتَه دِ شُوِْ تار، دوتاری!

لُحافچِه‌یْ ابرِر از رو مِنقَلِ ماهِش وِرو بَر کُ

که چَشمش بُفتَه بَلکُم تا دِ چَشم یار، دوتاری!

بزن تا کوزِه‌یِ عشقِ گُلُوْ از نازْ پور اُوْ رَه

سِمِندر تا بِرَه از عشقِ او بیمار، دوتاری!

بُخو از جایِ که از بَس گِریستَه خاک اُوْگیلَه

سِمِندر رِفتَه از داغِ گُلُوْ دِق‌دار، دوتاری!

بزن تا مُجمِعِه‌یْ بَختِ سِمندَر واز دِمْرو رَه

سِکینَه تا دِ جونِش اُفتَه بَلِّ مار، دوتاری!

بزَن اُشتُرخُجُوْ تا سیم و چُوِْت رقص وِردَْره

بِمَـْنَه تا ابد آوایِ از دوتار، دوتاری!

محمد جهانشیری


برچسب‌ها: محمد جهانشیری, شعر محلی تربت, سمندرخان سالار, علی اکبر عباسی
+ نوشته شده در  دوشنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۶ساعت 16:0  توسط بهمن صباغ‌ زاده  | 

درود دوستان عزیز. کتاب سمندرخان سالار که منظومه‌ای است 500 بیتی از دوست خوبم آقای علی اکبر عباسی در بین تربتی‌ها شناخته شده است. سال‌های پیش نسخه‌ی صوتی این کتاب بین مردم دست به دست شد و بسیاری از ابیات آن در ذهن و ضمیر تربتی‌ها جا خوش کرد. امروز دیگر اغلب تربتی‌ها می‌دانند که سمندرخان سفیلاش چخمَقی بود و همچنین کسی شک ندارد که او نِواسِه‌ی کلبُسین خانِ تقی بود.

سمندرخان در دل آقای عباسی بزرگ شد و دلبستگی این شاعر به این شخصیت، سمندرخان را تبدیل کرد به شخصیتی جذاب و دوست داشتنی. عباسی عزیز به واقع بیست سی سال با این شخصیت زندگی کرد. بگذارید برای اثبات این مدعا گزارش این جلسه را خاطره‌ای شیرین از آقای عباسی شروع کنم.

بهار 1385 بود و من و جناب عباسی در منزل ما مشغول ضبط یک فایل صوتی از سمندرخان بودیم. من یک تکنوازی شور از سه‌تار استاد لطفی انتخاب کردم و به عنوان پس‌زمینه گذاشتم و شروع کردیم به ضبط کردنِ قسمت به قسمت.

جناب عباسی ناگاه به ذهنش رسید که در جایی از داستان مطلبی را باید بگنجاند و آن این که در پُرسه‌های قدیم قلیان و قهوه هم از لوازم پذیرایی بوده و جایی که کدخدا دارد به قاسم‌علی دستورات لازم برای کَفْن و دفن جنازه را می‌دهد این دو قلم خرید را هم باید اضافه کند. مثلاً می‌تواند بگوید فلان‌قدر تنباکو بگیرید و فلان‌قدر قهوه هم از دیکو بگیرید.

من گفتم تا شما فایل بعدی را بخوانی من این بیت را درست می‌کنم و آقای عباسی گوشی را به گوش گذاشت و مشغول به آن بیت شدم. وقتی عباسی عزیز ابیات مورد نظر را خواند بیرون آمد و من گفتم: دو بسته برگ تنبکو بگیرن/ دو بسته قهون از دیکو بگیرن. عباسی کمی به فکر رفت و بعد خیلی جدی سرش را تکان داد به لهجه‌ی غلیظ تربتی گفت: نِه، دو بِستَه بود نِمِنَه! یعنی دو بسته کفایت نمی‌کند، کم است. بعد هر دو زدیم زیر خنده.

بعدها که فکر کردم دیدم یک شاعر یا داستان‌نویس چقدر می‌تواند وارد جزئیات داستان شود که حتی تعداد میهمان‌ها در ذهنش مشخص باشد که بداند دو بسته تنباکو و قهوه کم است یا زیاد.

نشست نقد و بررسی سمندرخان برای من از آن جلسه‌های بسیار شیرین بود و نمی‌دانید چقدر لذت بُردم از این‌که از شخصیت سمندرخان سالار در سالن اجتماعات دانشگاه علوم پزشکی تجلیل شد. من بر این عقیده‌ام که این شخصیت بخشی جدانشدنی از وجود آقای عباسی است. گزارش جلسه را هم تقدیم می‌کنم به خالق سمندرخان سالار، دوست خوبم جناب آقای علی اکبر عباسی فهندری.

 

18:30 تلاوت قرآن و پخش سرود ملی

با تلاوت آیاتی از سوره‌ی حشر و پخش سرود ملی جمهوری اسلامی ایران آغاز شد.

 

18:38 خیر مقدم گفتن جناب نجف زاده

مجری جلسه استاد سید علی موسوی بودند و در ابتدای جلسه با خواندن بیت اول این منظومه کمی راجع به منظومه‌ی سمندرخان سالار سخن گفتند. و بعد از استاد احمد نجف زاده خواهش کردند برای خیر مقدم گفتن به حاضرین روی سن بیایند.

استاد نجف زاده گفتند من با خواندن ابیات عاشقانه‌ی این منظومه یاد خسرو و شیرین نظامی افتادم. آن‌جا که می‌گوید: پری دُختی، پری بگذار ماهی/ به زير مقنعه صاحب کلاهی. استاد ابیاتی از بخش عاشقانه‌ی منظومه‌ی سمندرخان خواندند و پس از آن کمی راجع به اهمیت گویش‌های محلی سخن گفتند. بسیار از واژه‌هایی که اینک در تربت هنوز به کار می‌روند ریشه در زبان‌های پیش از اسلام دارند. سپس یادی کردند از بزرگان شعر گویشی تربت از جمله مرحوم تهرانچی، مرحوم قهرمان و مرحوم صاحبکار و همچنین از شعرای محلی‌سرای تربت از جمله آقایان جهانشیری، آقای اکبرزاده و دیگر دوستان جوان‌تر.

 

18:46 سخنرانی دکتر فیروزی مقدم

اولین منتقد ادبی این جلسه جناب دکتر محمود فیروزی مقدم بود که نقدی تحت عنوان «صُوَر خیال در منظومه‌ی سمندرخان سالار» را ارائه کردند. ایشان در ابتدای سخن به تعریف شعر پرداختند و در موضوع اهمیت صور خیال در شعر سخن گفتند.

در داستان سمندرخان با تصویرسازی و فضاسازی وارد داستان می‌شویم و بعد با نام قهرمان داستان آشنا می‌شویم. اولین نکته‌ای که نظر را جلب می‌کند این است که شاعر در فضاسازی اوّلیه یک پی‌رنگ و پس‌زمینه از کُلّ داستان به ما ارائه می‌دهد. اشکالاتی نیز در بخش توضیحات که به قلم بهمن صباغ زاده نوشته شده، مشاهده می‌شود که نیاز به توضیح یا اصلاح دارد. و در ادامه چند مورد از این اشکالات را هم ذکر کردند.

نکته‌ی دیگر اغراق‌هایی است که در این منظومه به چشم می‌خورد از جمله اغراق‌هایی که تنها در ادبیات عامیانه زیبا می‌نُماید.

صورت‌های خیال که در متن خوش نشسته‌اند و با فضای روستایی ارتباط مستقیم دارند از جلمه جایی که شاعر، باد را به برّه‌هایی تشبیه می‌کند که از دامنه به سمت دشت می‌دوند. در تصویرسازی‌های شعر سمندرخان صدا، احساس، رنگ و ارتباط بین تصاویر بسیار خوب حضور دارند.

استفاده از ضرب‌المثل‌های گویشی که فضای قصّه را غنی‌تر می‌کند مثلاً دزد نگرفته پادشاه است و ضرب‌المثل‌های دیگر از این دست. وقتی شاعر می‌خواهد قهرمان را وارد داستان کند اشاره‌هایی به آداب و رسوم روستایی دارد و با این مقدمه ما را از طبیعت به روستا می‌کشاند.

در پایان به این نکته هم اشاره کردند که منطقه‌ی تربت حیدریه دارای گویش‌های بسیار است و امید است که در آینده زمینه‌ای فراهم شود که مورد مطالعه‌ی بیشتر زبان‌شناسان قرار بگیرد.

 

19:09 شعر خوانی محمد امیری

در این برنامه برخی از شاعران محلی‌سرای تربت هم شعرخواندند که اولین ایشان محمد امیری جوان خوش‌استعداد تربت در زمینه‌ی شعر محلی بود. او که با گویش شیرین تربتی سخن می‌گفت چند دوبیتی بسیار زیبا خواند. دو تا از دوبیتی های آقای امیری را در ادامه می‌خوانیم:

هوایِ تو مِنَه هِیهات دختر

خراسون رِفتَه خاطِرخوات دختر

چِنو تو مِهروویی که مِتِرسُم

هَمَه‌ر سَـْسی کِنَه چشمات دختر

*

دِرِختار بار کِردَن کامیونا

چِشاما خشک رفت وِر آسمونا

اَگِر اِمسال هم بارون نِیَـْ‌یَه

به چی دل خوش کِنِن بی مادِرونا؟

 

19:15 شعرخوانی آقای علی اکبر عباسی

آقای عباسی در ابتدای سخن از همه‌ی دوستان،‌ شاعران و اساتید حاضر در جلسه تشکر کرد. آقای عباسی به مهجور بودن نقد در جامعه‌ی امروز ما اشاره کرد و اضافه کردند که در سرایش این کتاب تنها قصد داستان‌سرایی نداشته‌ام، چیزهایی مثل نقد اجتماعی، آداب و رسوم بومی، ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات تربتی نیز برایم اهمیت داشته است.

بعد به مسأله‌ی فرهنگ در تربت اشاره کردند که امثال این مراسم می‌تواند در گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی و به طور فضای فرهنگی شهر کمک کند. در ادامه آقای عباسی ابیاتی از بخش عاشقانه‌ی کتاب در جلسه قرائت کردند:

گُلُوْ کی بو گُلُوْ بو نیمزِه‌یِ او

سِمِندر کُشته‌مُردِه‌یْ غِمرِه‌ی او

بَرِ روی گُلُو نارِ بِجِستو

دَهَن شیری‌تر از قندِ فِرِیمو

...

 

19:27 سخنرانی استاد محمد رشید

در ادامه استاد موسوی توضیحاتی دادند راجع به منظومه سمندرخان و اقبال مردم تربت به این منظومه و بعد اشاره کردند به اشخاص، ادارات و نهاد‌هایی که در این جلسه همکاری داشته‌اند و از همه‌ی این اشخاص حقیقی و حقوقی تشکر کرد.

در ادامه‌ی جلسه نوبت به استاد رشید رسید که در موضوع «بررسی پیشینه‌ی شعر گویشی در ادب فارسی به طور عام و در شعر آقای عباسی به طور خاص» صحبت کنند. ایشان در ابتدای سخن زبان دری و زبان‌های گویشی را مقایسه‌ای کردند و به دیدار تاریخی قطران و ناصرخسرو اشاره کردند. در ادامه‌ی سخنرانی جناب رشید به توانایی و زایایی زبان‌های گویشی برای واژه‌سازی پرداختند. نکته‌ی دیگر اهمیت زبان فارسی سره و سالم بود که هرگز نباید به نفع زبان دیگری کنار برود و مثلاً این سخن از اهمیت زبان عربی نمی‌کاهد. از علامه طباطبایی نام بُردند که هنگام تفسیر قرآن از زبان عربی سلیس و روان استفاده می‌کرد اما هنگامی که شعر فارسی می‌گفت به هیچ وجه از واژگان عربی استفاده نمی‌کرد.

در پایان سخنرانی ایشان بحث ترجمه را پیش کشیدند و این سوال را مطرح کردند که آیا شعرهای گویشی مانند سمندرخان سالار اگر به زبانی دیگر ترجمه شود همین زیبایی را خواهد داشت و اضافه کردند در گویش تشبیه‌هایی شکل می‌گیرد که برخاسته از همان منطقه‌ی جغرافیایی و همان گویش محلّی است.

 

20:10 شعرخوانی محمد جهانشیری

در ادامه آقای محمد جهانشیری غزلی گویشی خواندند با ردیف «دوتاری» که در آن اشاره‌ای هم به نشست امشب و آقای عباسی کرده بوند. دو بیت از غزل زیبای آقای جهانشیری عزیز را در ادامه می‌خوانید:

نیَه از جون ما ای عشق دَس وِردار دوتاری

مُو پاسوزِ غِزَل تو نِشئِه‌ی دوتار دوتاری

مُقامِشر مَگِردو و بِزَن امشو که سِرمَستِم

بُخو یَک چند دوبیتیِ غِم‌وردار دوتاری

 

20:16 تک‌نوازی سه‌تار و آواز

برنامه‌ی بعدی اجرای موسیقی بود که به لطف آقای قلیچ و جناب اسماعیلیان و جناب جنت روی سن رفت. آقای اسماعیلیان همراه با ساز آقای جنت به زیبایی تمام آوازی در سه‌گاه خواندند با شعری از استاد شهریار و پس از تصنیفی خواندند بر اساس یکی از اشعار آقای عباسی که در بخش سوم کتاب سمندرخان سالار به نام «کافرستو» چاپ شده است. دو بیت از غزل «کافِرِستو» را در ادامه می‌آورم.

یَگ بَرِ دِلُم آهَه، یَگ بَرِ دِلُم خویَه

یَگ بَرِش غَم عِشقَه یَگ بَرِ دِگَه اویَه

وَختِ که نِبَـْشَه او زِْرِ جَرجَرِ اشگُم

خو مُشُرَّه از چَشمُم وِرمِگی که نُوْدویَه

 

 

20:36 سخنرانی جناب رضا رفیع

جناب آقای رفیع شاعر طنزپرداز همشهری که ساکن پایتخت هستند از طریق ارسال ویدئو در جلسه شرکت کردند. ایشان در ابتدای سخن گفتند که رسیدن این کتاب در تهران به من شبیه رسیدن آب حیات به اسکندر بود و مرا بُرد به سال‌های کودکی‌ام و کوچه‌های تربت.

آقای رفیع در ادامه به فضای عاشقانه و در عین حال فضای طنزی که در منظومه حاکم است اشاره کردند. ابیات عاشقانه‌ای که در آن، سمندرخان سرِ خاک محبوبش «گُلُو» زاری می‌کند بخش‌هایی از لیلی و مجنون نظامی را در ذهن تداعی می‌کند. آقای رفیع گفتند ابیات طنزی در این منظومه دیدم که من طنزپرداز را به خنده می‌انداخت. آخرین نکته هم نقد اجتماعی در منظومه‌ی سمندرخان بود که شاعر هنرمندانه زشتی و زیبایی‌های جامعه‌‌اش را برجسته کرده است.

 

20:58 قدردانی از آقای علی اکبر عباسی

در پایان جلسه استاد موسوی چند بیتی از منظومه‌ی سمندرخان را خواندند و از آقای نظام از دانشگاه علوم پزشکی، آقای زنگنه از نظام پرستاری، استاد نجف زاده به نمایندگی از شعرا، آقای حسن زاده از شهرداری خواهش کردند روی سن بیایند و هدایایی که برای آقای عباسی در نظر گرفته شده بود را به ایشان تقدیم کنند.

پس از آن آقای عباسی کتاب‌های دوستان را برای ایشان امضا کردند و در نهایت هم با دوستان دسته‌جمعی عکس یادگاری گرفتیم.

 

 


برچسب‌ها: سمندرخان سالار, علی اکبر عباسی, معرفی کتاب, شعر محلی تربت
+ نوشته شده در  دوشنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۶ساعت 15:57  توسط بهمن صباغ‌ زاده  | 

شعرخوانی دوست خوبم آقای علی‌اکبر عباسی در این جلسه شعری طنز با عنوان «خر برفت» خواندند که تضمین یکی از مصرع‌های مشهور مولانا است. قالب این اثر چیزی بین مسمط و ترجیع بند است. در حقیقت ترجیع در این شعر بجای یک بیت تنها یک مصرع است. این شعر طنز بسیار جالب را در ادامه با هم می‌خوانیم. این را هم باید اضافه کنم که تا امروز چند نسخه‌ی مختلف از این شعر شنیده‌ام و در وبلاگ آورده‌ام. این آخرین نسخه‌ی این شعر است که چند بند به آن اضافه شده است و از روی فایل صوتی جلسه تایپ کرده‌ام.

داشتم از مال دنیا یک خر و آن خر برفت

ریسمان را پاره کرد و از طویله در برفت

در پی کاه و علف و یونجه‌ی بهتر برفت

رو به سوی مشهد و از جاده‌ی مَنظَر برفت

عاقبت همراه یک قصاب حیله‌گر برفت

خر برفت و خر برفت و خر برفت و خر برفت

 

خرشناسان در میان دشت عرعر می‌کنند

هر خری را با زبان عرعری خر می‌کنند

شعر عشقولانه از خود پیش او در می‌کنند

«چون به خلوت می‌روند آن کار ِ دیگر می‌کنند»

یک خری با چشم بسته پای یک منبر برفت

خر برفت و خر برفت و خر برفت و خر برفت

 

مرد پالان‌دوز گفتا من که گشتم ناامید

سال پیش از من خری قسطی دو تا پالان خرید

قسط‌هایش را نداد و گشت ناگه ناپدید

هر زمان آن بی‌پدر ما را میان کوچه دید

راه خود را کج نمود و از ره دیگر برفت

خر برفت و خر برفت و خر برفت و خر برفت

 

من خری دیدم خر ِ خرهای دیگر گشته بود

در اصول پاچه‌خواری بر همه سر گشته بود

صاحب نعل و جُل و پالان بهتر گشته بود

بر فراز نردبان قدرت آخر گشته بود

ناگهان آن نردبان از زیر پایش دربرفت

خر برفت و خر برفت و خر برفت و خر برفت

 

یک خری در بین خرهای دگر سالار بود

عربده‌ها می‌کشید از زور عرعر می‌نمود

ناگهانی آمد خری دلبر، دل وی را ربود

مزدوج شد، ریسمان بر گردنش افتاد زود

آن همه جاه و جلال و هیبتش یک‌سَر برفت

خر برفت و خر برفت و خر برفت و خر برفت

 

خر همیشه بوده حتی پیش از عصر حجر

خر همان خر هست لیکن هست پالانش دگر

ابتدا خر بود حیوانی نجیب و بی‌خطر

از همان روزی که شد بازیچه‌ی نوعی بشر

رو به سوی آخور کاه و علف با سر برفت

خر برفت و خر برفت و خر برفت و خر برفت

 

یک خری عاقل شد و شد صاحبِ علم و هنر

کرد سرپیچی ز دستورات ارباب قَدَر

گفت اربابش که تنبیهش کنم با چوبِ تر

«تا نباشد چوب تر فرمان نیارد گاو و خر»

پس فرار مغز کرد آن خر وز آن کشور برفت

خر برفت و خر برفت و خر برفت و خر برفت

 

گفت اربابی به خر این قدر دست و پا مزن

حرفی از کاه و علف و یونجه‌ی اعلا مزن

هی دم از حق و حقوق حقه‌ی خرها مزن

تو سرت در آخورت باشد، ازین حرفا مزن

آن خرک نشنید این حرف و به سوی شر برفت

خر برفت و خر برفت و خر برفت و خر برفت

 

عده ای خر در طویله رفته شورا کرده‌اند

شکوه از ارباب و ظلم وی در آنجا کرده‌اند

یک وکیل خرتری از خویش پیدا کرده‌اند

بعد او را راهی میدان خرها کرده‌اند

آن خرک چون شد وکیل از آن طویله دربرفت

خر برفت و خربرفت و خر برفت و خر برفت

 

خوش به حال آن خری کز جمله‌ی خرها سر است

بی‌شعور و صاحب زور و ثقیل‌الباور است

سر به زیر و سر به راه و سرخود و کله‌خر است

از نگاه حضرت ارباب این خر محشر است

خوش به حال آن‌که گاو آمد به دنیا، خر برفت

خر برفت و خر برفت و خر برفت و خر برفت

 

در خبر آمد: خری بر دیگران سرور شده

گفته‌اند از مقدمش وضع خران بهتر شده

عده‌ای نادان به وی ناگاه حمله‌ور شده

زین سبب وضع طویله پاک خرتوخر شده

یک خر از این در چو آمد یک خر از آن در برفت

خر برفت و خر برفت و خر برفت و خر برفت

***


برچسب‌ها: مثنوی خوانی, جلسه مثنوی خوانی به تاریخ 13951225, شعرخوانی, شعر طنز عباسی
+ نوشته شده در  سه شنبه ۱ فروردین ۱۳۹۶ساعت 0:16  توسط بهمن صباغ‌ زاده  | 

شعرخوانی دوست خوبم آقای علی‌اکبر عباسی آخرین بخش این جلسه‌ی مثنوی‌خوانی بود. ایشان شعری طنز به گویش تربتی خواندند. این شعر در کتاب «سمندرخان سالار» نیز آمده است. کتاب سمندرخان سالار را در تربت می‌توانید از کتابفروشی خطیبی و کتابفروشی دائیان از خیابان فردوسی جنوبی سرای امین تهیه کنید.

شعر طنز آقای عباسی با نام «پیشگویی» را در ادامه می‌خوانیم:

غَم مَخور که بعد از ای دِنیا به کامِ ما ِرَه

اِی فِقیرا!  حالِ ما بِهتَرتَر از حالا مِرَه

چیکلَه چیکلَه جَم بِرَه وختِ حُقُقِ دولِتی

کِم‌کِمَک سِیْلِ مِرَه و سِرتَنِ دِریا مِرَه

رِفتَه بویُم پیشِ یَگ رَمّالِ که دیشُوْ مُگُف

بعد از ای تحریم‌ها یارانِه‌ها بالا مِرَه

او فِقیرایِ که تا حالا نِمُردَن گوش بِتَن

جایِ دارا و نَدار امسال جابه‌جا مِرَه

کِلبِ اِبرِیم خَرِ ول کِردَه، سِوارِ بنزَه و

تاجرِ تحریم  رو وِر دِهْ خِدِیْ چَروا مِرَه

حِرفَه و شغلِ گِدَ ْیی وِرمیُفتَه کِم‌کِمَک

او گُدایِ کوچَه  از یارانِه‌ها آقا مِرَه

او که کیسِه‌يْ دَ ْرَه و  آشغالِ کوچَه‌رْ جَم مِنَه

بس که آشغالایِ خُب پِیْدا کِنَه دارا مِرَه

دولت از کشورِ چین  بَیِد گِدا وارد کِنَه

یَعنِ از فِردا  گِدایِ چینی‌یُم پِیْدا مِرَه

اِشتِغال‌زایی بِرَه اُقذِر که از سالِ دِگَه

کارگَر و فَعلَه دِ سَرِ گِذَر قَحطا مِرَه

کور و اِفلیج و گِدا از مونِ کوچَه جَم مِرَن

کورِ مَدِرزاد هَم وِر بعد اَزی بینا مِرَه

گوشتِ گُسبَند  مثلِ سالایِ قِدیماَرزو خَرَف

خَر، خیالِش راحت از چَقونِ قِصّابا مِرَه

وِر دِهَنِت خوشمِزَه اُفتی سِبَدکالا اَگِر

خوش بَشی، ای طرحِ خُب اِمسال هَم اِجرا مِرَه

پِش ازی تحریم اَگِر تُور کِردَه بو مَدِرزَنِت

کم مِنَه دُشمِن‌تِرَ ْشی و خِدَت یُخلا مِرَه

او که دائِم پِشِ مَدِرزَن مِزَه زیرآبِ تُور

باجِناقِت بو، که او هَم اَ ْخِرِش رِسوا مِرَه

قَدرِ ای نفتِ که اِنشِستَه سرِ سُفرَه‌رْ  بِدو

چون که دینَه اَمیَه و، نَگِمو فِردا مِرَه

صبر کُ تا خودرویِ ملّی بیَه از کَرخَنَه

کی دِگَه او وَخ  سِوارِ بنز و ماکسیما مِرَه؟

کِل‌‌مُراد با پولِ یارانَه که از دولت گِریف

گُوْ و گُسبَندِر اِلَه کِردَه،  به اَمریکا مِرَه

از شِگِم‌سیری زَنِ او  تا که یارانَه مِتَن

وِرمِگَه: اَه اَه، اَدَم از پول دِلشورا مِرَه

ورخِزِن از جا بِبینِن نَنِه‌ی صُغرا، شِطُو

عینکِ دودی زیَه، دَ ْرَه به کانادا مِرَه

***


برچسب‌ها: مثنوی خوانی, جلسه مثنوی خوانی به تاریخ 13951130, شعرخوانی, شعر محلی تربت
+ نوشته شده در  دوشنبه ۲ اسفند ۱۳۹۵ساعت 19:28  توسط بهمن صباغ‌ زاده  |